تفاوت علوم کامپیوتر و مهندسی کامپیوتر

در این مقاله آموزشی، به ارزیابی تمایزات بازار کار، وظایف و مهارت‌های ضروری برای فرصت‌های شغلی در دو حوزه علوم کامپیوتر و مهندسی کامپیوتر در عرصه فناوری اطلاعات پرداخته‌ایم.

بررسی رشته‌های علوم کامپیوتر و مهندسی کامپیوتر

داوطلبان امتحانات کنکور سراسری و آزاد، پس از اعلام نتایج مقدماتی خود، به مرحله انتخاب رشته می‌رسند که تأثیر قابل توجهی در آینده تحصیلی و کاری آنها دارد. در دفترچه انتخاب رشته، رشته‌های مجزایی تحت عناوین علوم کامپیوتر و مهندسی کامپیوتر با تمرکز بر گرایش های نرم افزار و سخت افزار معرفی شده‌اند که بسیاری از داوطلبان به این رشته‌ها علاقه نشان می‌دهند. با این حال، برای اینکه متقاضیان بتوانند به درستی بین این دو رشته انتخاب کنند، لازم است تفاوت‌های بین آنها را بفهمند. همراه ما باشید تا تمایزات رشته‌های تحصیلی علوم کامپیوتر و مهندسی کامپیوتر را کشف کنید و با تفاوت‌های شغلی این دو رشته آشنا شوید.

بسیاری از افراد تمایز قابل توجهی بین رشته‌های مهندسی کامپیوتر و علوم کامپیوتر قائل نمی‌شوند. این نگرش محدودکننده و نادرست است. در واقع، مهندسی  کامپیوتر را از علوم کامپیوتر جدا است.

چرا رشته علوم کامپیوتر با مهندسی کامپیوتر متفاوت است؟

بسیاری از افراد بین این دو رشته تفاوتی قائل نیستند، اما این دیدگاه بسیار محدودکننده و نادرست است. واقعیت این است که مهندسی کامپیوتر می‌تواند از علوم کامپیوتر متمایز باشد. مهندسین کامپیوتر، چه در شاخه نرم افزار و چه در سخت افزار، ممکن است نیاز به آشنایی با علوم کامپیوتر داشته باشند، اما عموماً علوم کامپیوتر با نظریه‌ها و روش‌هایی سروکار دارد که به رایانه‌ها و سیستم‌های نرم افزاری مرتبط هستند، در حالی که رشته مهندسی کامپیوتر به مسائل عملی مانند تعیین مشخصات، تحلیل، پیاده‌سازی و تولید نرم افزار یا اجزای فیزیکی رایانه و سخت‌افزار می‌پردازد. گرچه نباید فراموش کرد که مهندسی کامپیوتر و علوم کامپیوتر ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند و توسعه در علوم کامپیوتر نیازمند پیشرفت‌هایی در دانش نرم افزاری یا سخت افزاری است.

تفاوت علوم کامپیوتر و مهندسی کامپیوتر

رشته های علوم کامپیوتر و مهندسی کامپیوتر دو رشته متفاوت هستند که در دانشگاه های کشور تدریس می گردند و در سال های اخیر توانسته اند نظرات علاقمندان بسیاری را به خود جلب کنند. ارتباط تنگاتنگی که میان رشته های علوم کامپیوتر و مهندسی کامپیوتر وجود دارد ممکن است موجب شود عده ای این دو حوزه را یکی تلقی کنند در حالی که علی رغم شبهات های بسیار تفاوت های عمیقی باهم درند.

در حقیقت رشته علوم کامپیوتر پیش از از اختراع رایانه و هنگامی که انسان جهت سرعت بخشیدن به محاسبات، از الگوریتم ‌ها استفاده کرد، شکل گرفته است. علوم کامپیوتر بیشتر به ریاضیات، محاسبات و الگوریتم‌ ها مرتبط می باشد و واسطی میان کامپیوتر و ریاضی است. هدف از تحصیل و پیدا کردن تخصص در  این رشته این است که سریع‌ ترین، کار‌بردی‌‌ ترین و دقیق راه جهت حل مسائل را بیابیم.

رشته مهندسی کامپیوتر برای نخستین بار در سال ۱۹۷۲ در دانشگاه کلیولند ایجاد گردید. مهندسی کامپیوتر در کشور ما در مقطع کارشناسی از دو گرایش اصلی سخت افزار و نرم افزار تشکیل شده است.

گرایش سخت افزار شبیه رشته مهندسی برق است و غالباً در طراحی، حفاظت و نگهداری کاربرد دارد. اما گرایش نرم افزار کامپیوتر نیروی کارشناس جهت طراحی، توسعه و نگهداری از نرم افزار را پرورش می دهد. نرم افزار بخش غیر قابل لمس سیستم کامپیوتری بوده و به فردی مهندس نرم افزار کامپیوتر می گویند که با بهره گیری از اصول مهندسی محصولی نرم افزاری را تحلیل، طراحی و پیاده سازی می نماید.

تشریح وظایف و توانایی‌های مورد نیاز برای موقعیت‌های شغلی در دو رشته علوم کامپیوتر و مهندسی کامپیوتر

علوم کامپیوتر: علاقه به ریاضی و دانش فناوری اطلاعات از جمله مهارت‌های اساسی است که هر کارشناس علوم کامپیوتر باید داشته باشد. به دلیل پیشرفت سریع و تغییرات مداوم در این حوزه، فردی که قصد دارد در رشته علوم کامپیوتر تخصص پیدا کند، باید قادر به یادگیری مستمر زبان‌های برنامه‌نویسی، کتابخانه‌ها، برنامه‌های کاربردی، نرم‌افزارها و ابزارهای توسعه کد باشد.

مهندسی کامپیوتر: از نظر مهارت‌های مهندسی کامپیوتر، باید به توانایی‌های تخصصی مهندسان نرم‌افزار و سخت‌افزار اشاره کرد. یک مهندس نرم‌افزار باید قادر به استفاده از تفکر استراتژیک خود برای توسعه نرم‌افزارها باشد و مسائل پیچیده را با استفاده از دانش نرم‌افزاری که بر پایه علوم کامپیوتر شکل گرفته است، حل کند. به عنوان مثال، برای تولید نرم‌افزار اتوماسیون اداری که مسئولیت پیاده‌سازی کلیه سیستم‌های یک سازمان بزرگ مانند حسابداری، تولید، فروش و انبارداری را بر عهده دارد، نیاز به مهارت‌های تخصصی مهندس نرم‌افزار است.

مهندسان سخت‌افزار کامپیوتر به پژوهش، طراحی، توسعه، تعمیر و آزمایش قطعات کامپیوتری مانند چیپ‌ها، بردهای مدار، مانیتورها یا روترها می‌پردازند و باید دارای توانایی‌های تحلیلی، خلاقیت و حل مشکل در طراحی یا رفع مشکل از قطعات کامپیوتری باشند.

این توضیحات مربوط به وظایف و مهارت‌های عمومی در دو رشته علوم کامپیوتر و مهندسی کامپیوتر است، و برای هر موقعیت شغلی خاص در این زمینه‌ها، مهارت‌های تخصصی مرتبط با آن شغل ضروری است.

بررسی بازار کار رشته های علوم کامپیوتر با مهندسی کامپیوتر

فرصت های شغلی رشته علوم کامپیوتر در ایران دقیقاً مشخص نشده است. کارشناسان علوم کامپیوتر غالباً در شرکت های طراحی سیستم های کامپیوتری و یا سازمان های تحقیقاتی استخدام می شوند اما در ایران به جهت کمبود موقعیت شغلی برای متخصصین رشته علوم کامپیوتر در زمینه تخصصی خود بازار کار این رشته به فرصت های شغلی مهندسی کامپیوتر شبیه شده است.